Ziekten en plagen van tomaten

Ziekten en plagen van Tomaten in België en Nederland

Tomaten kweken in volle grond ten noorden van de Loire brengt bepaalde risico's met zich mee vanwege de soms vochtige en koele zomers.

In dit artikel geven we eerst enkele algemene tips om teleurstellingen zoveel mogelijk te voorkomen, en vervolgens bespreken we de meest voorkomende ziekten van tomaten en enkele manieren om deze te behandelen.

• Indien mogelijk, kweek uw tomaten in een kas; dit vermindert de risico's aanzienlijk. Toch is het ook heel goed mogelijk om tomaten in volle grond te kweken in België, Nederland en in het noorden van Frankrijk, mits u enkele adviezen opvolgt. Houd er ook rekening mee dat de ene zomer de andere niet is; sommige warme en droge zomers zijn perfect voor tomaten in volle grond, terwijl koelere en vochtigere zomers meer schade kunnen veroorzaken.

• Kies variëteiten die zo goed mogelijk zijn aangepast aan uw klimaat. Belgische of Noord-Franse regionale variëteiten zijn bijvoorbeeld beter geschikt vanwege hun vroegrijpheid en robuustheid in volle grond ten noorden van de Loire.

• Behandel uw tomatenplanten preventief met bijvoorbeeld natuurlijke meststoffen (brandnetel, heermoes, enz.).

• Volg basisprincipes zoals regelmatig water geven zonder de bladeren nat te maken, zorg voor voldoende afstand tussen de planten voor een goede ventilatie, zorg voor een goede vruchtwisseling en combineer uw gewassen.

Dit biedt echter geen garantie dat u schade volledig kunt voorkomen. Hier zijn de belangrijkste ziekten die uw tomatenteelt kunnen beïnvloeden en enkele manieren om ze te voorkomen of te behandelen als ze optreden.

Neusrot of "Blossom End Rot" van de tomaat

Dit verschijnsel, herkenbaar aan een bruine of zwarte vlek aan de onderkant van de tomaat, is op zichzelf geen ziekte maar het resultaat van een calciumtekort in de tomatenplant. Verschillende factoren kunnen bijdragen aan dit tekort: een van nature calciumarme bodem (hoewel zeldzaam), een versnelde groei door overmatige stikstofbemesting of waterstress door onregelmatig water geven.

Calcium speelt een cruciale rol in de gezonde ontwikkeling van planten. Vaak worden de vruchten van de eerste twee trossen het meest getroffen door apicale rot. Bepaalde tomatenrassen, vooral langwerpige zoals de ANDINE CORNUE, kunnen vatbaarder zijn voor dit tekort.

Tijdelijke calciumtekorten kunnen optreden na een snelle groei van de planten, vaak gestimuleerd door overmatige bemesting die een weelderige vegetatieve ontwikkeling bevordert. Het begin van de vruchtvorming is bijzonder gevoelig voor een calciumtekort.

Hoe neusrot te bestrijden:

• Verwijdering van aangetaste vruchten: Verwijder de aangetaste vruchten en trossen om het calciumgehalte in de plant opnieuw in balans te brengen.
• Regelmatig water geven: Onregelmatige bodemvochtigheid kan de calciumopname door de plant verstoren. Regelmatig, maar niet overmatig water geven is dus cruciaal.
• Mulchen: Gebruik mulch om een constante bodemvochtigheid te behouden, wat de regelmatige opname van calcium bevordert.
• Calciumtoediening: Corrigeer het tekort door calcium aan het irrigatiewater toe te voegen. Enkele opties zijn:
  • Dolomiet: Bevat 30% CaO en 20% MgO, een effectieve calciumbron.
  • Gebluste kalk (Ca(OH)²): Helpt de pH van de bodem in balans te brengen en bevordert een betere opname van voedingsstoffen.
  • Melk: Meng 1/2 liter melk met 11 liter regenwater om de planten water te geven, wat het benodigde calcium levert.

Meeldauw

Deze schimmelziekte wordt veroorzaakt door organismen die op schimmels lijken. Op de bladeren manifesteert het zich door gele of oranje vlekken die vervolgens bruin worden, vergezeld van witte, donzige schimmel. De bladeren krullen op en drogen uit, gevolgd door de stengels en vruchten, totdat de hele plant is aangetast. De symptomen zijn vooral zichtbaar aan het einde van de zomer, wanneer vocht en warmte samenkomen. Het is cruciaal om aangetaste delen onmiddellijk te verwijderen en ze niet in de compost te gooien.

Om meeldauw te bestrijden, kunnen verschillende behandelingen worden overwogen:

• Bordeauxse pap: Een fungicide op basis van kopersulfaat. Hoewel effectief, heeft het nadelen zoals toxiciteit, ophoping in de bodem en negatieve effecten op nuttige micro-organismen. Het kan ook stress veroorzaken bij planten en hun groei vertragen. Vanwege deze aspecten wordt het niet aanbevolen voor biologische teelt.
• Zuiveringszout (NaHCO3): Dit product heeft een preventieve en curatieve werking. Het verhoogt de pH op het bladoppervlak, waardoor de sporen niet kunnen kiemen. Meng een theelepel zuiveringszout met een liter water en een beetje vloeibare zeep voor het bevochtigende effect. Spray bij droog weer voor optimale opname.
• Uien- en knoflookinfusie: Hak 200g ui of 100g knoflook met 50g bieslook, kook in 10L water, laat een dag trekken, zeef en gebruik als preventieve of curatieve spray. Deze methode is bijzonder effectief tegen Phytophthora en meeldauw en voorkomt ook zaailingen.
• Essentiële olie van rozemarijn cineol: Dankzij de antioxiderende eigenschappen kan een spray op basis van deze essentiële olie fungeren als een effectief fungicide. Gebruik ongeveer 20 druppels per liter water.
• Essentiële olie van oregano: Meng 5 ml essentiële olie van oregano met 5 ml koolzaadolie, 10 druppels afwasmiddel, verdun in 7,5 L water en spray. Zorg ervoor dat u de essentiële oliën eerst mengt met een oppervlakte-actieve stof zoals biologische vloeibare zeep voordat u ze aan het water toevoegt.
• Natuurlijke meststoffen/plantenmesten

Gele bladeren bij tomaten

De rijpingsperiode van tomaten gaat vaak gepaard met het vergelen en uitdrogen van de bladeren. Dit kan verschillende oorzaken hebben. Alleen door de werkelijke oorzaken te begrijpen, kunt u effectief handelen. Als u niet snel reageert, kan dit de opbrengst beïnvloeden en in sommige gevallen kunnen de planten zelfs afsterven.

"Chlorose", afgeleid van het Griekse "chloros" wat "groen-geel" betekent, is een fysiologische aandoening die planten treft. Het manifesteert zich door een geleidelijke verkleuring van de bladeren, vaak veroorzaakt door een ijzertekort, vooral in kalkrijke bodems. Dit tekort belemmert de aanmaak van chlorofyl, essentieel voor fotosynthese. De bladeren aan de basis van de plant worden bleek en geel, terwijl de nerven groen blijven.

Mogelijke oorzaken van chlorose:

• Onderontwikkeld wortelstelsel: Dit kan gebeuren als de plant niet genoeg grond heeft, waardoor de wortelontwikkeling wordt beperkt.
• Koude: Plotselinge temperatuurschommelingen kunnen bladvergeling veroorzaken.
• Gebrek aan stikstoffen: Een tekort aan essentiële stoffen zoals ijzer of magnesium in de bodem kan chlorose veroorzaken.
• Mechanische schade aan de wortels: Dit kan gebeuren tijdens het verplanten of wieden.
• Vochtproblemen: Te veel of te weinig water kan de opname van voedingsstoffen beïnvloeden.
• Ongeschikte pH van de bodem: Een te kalkrijke of zure bodem kan de beschikbaarheid van voedingsstoffen beperken.
• Verontreinigingen: De aanwezigheid van pesticiden of herbiciden kan de gezondheid van de planten beïnvloeden.

Oorzaak identificeren en behandelen:

• Ijzerchlorose: Als het probleem wordt veroorzaakt door een te kalkrijke bodem, verlaag dan de pH van de bodem en gebruik in water oplosbare ijzerchelaten. Een dosis van 10 tot 25g per 100 liter water wordt aanbevolen om de wortelzone te bereiken. Houd er rekening mee dat reeds necrotische bladeren niet meer groen worden; het doel is om de chlorose te stoppen en de chlorofylsynthese te reactiveren.
• Mechanische schade: Als de bladeren kort na het planten geel worden, kan dit wijzen op wortelschade. Wees voorzichtig bij het verplanten en wieden.
• Gebrek aan vocht: Zorg ervoor dat u voldoende water geeft, vooral tijdens warme periodes.
• Overvloed aan vocht: Zorg ervoor dat de bodem goed doorlatend is en vermijd overtollig water.